วันเสาร์ที่ 2 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2556

เข้าใจในโกรทฮอร์โมน



โกรทฮอร์โมน หรือในภาษาอังกฤษ คือ growth hormone (GH) เป็นฮอร์โมนชนิดโปรตีน หรือที่เรียกว่าเปปไทด์ฮอร์โมน  โกรทฮอร์โมนเป็นฮอร์โมนที่ผลิตขึ้นจากต่อมใต้สมองส่วนหน้า มีหน้าที่ในการสร้างการเจริญเติบโต รวมทั้งเมตะบอลิสซึมของร่างกาย มีชื่อเรียกอีกอย่างหนึ่งว่า somatotropinโซมาโตรโทรฟนี้ อยู่ในต่อมใต้สมองส่วนหน้าโดยการสร้างโกรทฮอร์โมนถูกควบคุมโดยปัจจัยต่างๆ หลายชนิด ได้แก่ภาวะความเครียดการออกกำลังกาย ภาวะโภชนาการ การนอนรวมทั้งตัวโกรทฮอร์โมนเองด้วย
          
ปัจจัยควบคุมที่สำคัญนั่นคือฮอร์โมนที่แบ่งเป็น 3 ชนิดเป็นฮอร์โมนจากสมองส่วนฮัยโปธาลามัส 2 ชนิดและฮอร์โมนจากกระเพาะอาหารอีกหนึ่งชนิด ได้แก่
          
 1. growth hormone-releasing hormone (GHRH) เป็นเปปไทด์ฮอร์โมนเช่นเดียวกันสร้างมาจากสมองส่วนฮัยโปธาลามัสทำหน้าที่กระตุ้นการสร้างโกรทฮอร์โมนและควบคุมการหลั่งของโกรทฮอร์โมนอีกด้วย
           
2. somatostatin (SS) เป็นเปปไทด์ฮอร์โมนที่ผลิตมาจากเนื้อเยื่อหลายชนิดในร่างกาย รวมทั้งสมอง ส่วนฮัยโปธาลามัสจัดเป็นฮอร์โมยับยั้ง มีฤทธิ์ยับยั้งการหลั่งโกรทฮอร์โมนในขณะที่ร่างกายกำลังตอบสนองต่อผลของ GHRH นอกจากนี้ยังพบว่าระดับน้ำตาลในเลือดที่ลดต่ำลงจะกระตุ้นการทำงานของฮอร์โมนนี้ด้วย
          
 3. ghrelin เป็นเปปไทด์ฮอร์โมนที่หลั่งมาจากเยื่อบุผนังกระเพาะอาหารฮอร์โมนนี้มีความสามารถในการจับกับตัวรับซึ่งอยู่บนเซลล์ชนิด somatotrophsและกระตุ้นการหลั่งโกรทฮอร์โมนได้ในปริมาณมากพอสมควร

ส่วนยีนที่ควบคุมการสร้างโกรทฮอร์โมนอยู่ในโครโมโซมคู่ที่ 17 ซึ่งโครโมโซมคู่นี้เองมีลักษณะใกล้เคียงกับยีนที่ควบคุมการสร้าง human chorionic somatomammotropin (hCS) หรือที่เรียกว่า placental lactogenฮอร์โมนทั้ง 3 ชนิด คือ GH, human chorionic somatomammotropin (hCS), และ prolactin (PRL) ซึ่งมีหน้าที่ล้วนเกี่ยวข้องกับการเจริญเติบโต และการสร้างน้ำนม

โกรทฮอร์โมนรูปแบบที่พบในร่างกายมนุษย์มากที่สุด ประกอบด้วยกรดอะมิโน 190 ตัว โมเลกุลMolecule มีน้ำหนักประมาณ 22,000 Dalton โครงสร้างเป็นแบบเกลียวชนิดสี่เกลียว มีส่วนที่ทำหน้าที่จับกับตัวรับ โกรทฮอร์โมนในสัตว์แต่ละชนิดไม่เหมือนกัน ถ้านำมาใช้ในมนุษย์ต้องเป็นของมนุษย์เองและสัตว์ประเภทลิงเท่านั้น หรือใช้โกรทฮอร์โมนชนิดสังเคราะห์

เพื่อให้เห็นภาพหน้าที่ของโกรทฮอร์โมนอย่างชัดเจนว่ามีหน้าที่อะไร จึงสรุปได้ ดังนี้

-การควบคุมกระบวนการต่างๆ ที่เกี่ยวกับการเจริญเติบโตของร่างกาย

-ควบคุมกระบวนการเมตะบอลิสซึมในร่างกาย

-เป็นตัวกระตุ้นให้เกิดการสลายไขมันชนิด ไตรกลีเซอไรด์ และยับยั้งการสะสมไขมันที่ล่องลอยอยู่ในกระแสเลือด

การสร้างโกรทฮอร์โมน เป็นการหลั่งออกมาจากเซลล์ที่มีชื่อเรียกว่า โซมาโตรโทรฟ (somatotrophs) บริเวณต่อมใต้สมองส่วนหน้า การสร้างโกรทฮอร์โมนถูกควบคุมโดยปัจจัยต่างๆ หลายชนิด ได้แก่ ภาวะความเครียด การออกกำลังกาย ภาวะโภชนาการ การนอน  

จากข้อมูลเชิงการแพทย์ พบว่าการหลั่งโกรทฮอร์โมนในเด็กและวัยรุ่นนั้นจะเกิดขึ้นมากที่สุดภายหลังจากขณะที่นอนหลับช่วงหลับลึก ประมาณเวลาสี่ทุ่มถึงตีห้า